हार भित्रको जीत

बायाँ फन्को १२८ 

यसपटकको टी- ट्वेन्टी विश्वकप क्रिकेट प्रतियोगिताबाट नेपाली क्रिकेटमा नयाँ युगको सुरुआत भएको मान्नुपर्छ। नेपाली क्रिकेट टोली विश्वकपका लागि छनोट हुनु आफैँमा एउटा उपलब्धि हो। हामी राम्रो प्रदर्शनका लागि आशावादी थियौँ। साथसाथै, अनुभव र सुविधाको तुलना नै हुन नसक्ने देशहरूका विरुद्ध हामी चमत्कार गर्न सक्दैनौँ भन्ने कुरामा पनि मानसिक रूपले तयार नै थियौँ। आखिर जे हुनु थियो, त्यही भयो।

यसपटकको विश्वकपमा हाम्रा लागि थुप्रै चाँदीका घेराहरू देखिएका छन्। पहिलो कुरो त नेपालले विश्वकप खेल्नु नै हो। न्यूनभन्दा न्यून सुविधा पाएका खेलाडीहरूले देशलाई यो गौरवशाली उपलब्धि प्रदान गरेका हुन्। खेलका लागि आधारभूत संरचना र अभ्यासका लागि सुहाउँदो वातावरण नहुँदा नहुँदै पनि, एउटा पनि क्रिकेट स्टेडियम नभएको देशका खेलाडीहरू विश्वकपसम्म पुग्नु आफैँमा चमत्कार हो। धेरै ठूला कुरा नगरौँ, हाम्रा खेलाडीहरू बर्सादका समयमा अभ्याससमेत गर्न पाउँदैनन्। एकपटक त्यस बेलामा त्रिविको कामचलाउ क्रिकेट मैदानमा गएर हेरे पुग्छ। यो चमत्कार हाम्रा खेलाडीहरूको आत्मबल, लगाव र ह्याकुलाका कारण सम्भव भएको हो। यसका लागि हामीले उनीहरूलाई जति आभार प्रकट गरे पनि कम हुन्छ।

अधिकांश समय नकारात्मक कुराका लागि मात्र विश्व सञ्चार माध्यमहरूमा ठाउँ पाइरहेको हाम्रो देशको गर्विलो उपस्थितिका लागि उनीहरूले ठूलो सहयोग गरेका छन्। अर्को कुरा हङ्कङ्विरुद्धको खेलमा हाम्रो प्रदर्शन र अन्तर्राष्ट्रिय समाचार माध्यमहरूमा भएको हाम्रो मुग्धकण्ठको प्रशंसा हो। नवप्रवेशी देशको टिमले विश्वकपको कुनै पनि खेल, अझ पहिलो खेलमा विजय प्राप्त गरेको कीर्तिमान हामीले बनायौँ। अन्य थुप्रै कुरामा हाम्रो खेलका रेकर्डहरू अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा मान्यता प्राप्त भएर अमर रहनेछन्।

संसारका लाखौँ(करोडौँ मानिसले हेर्ने खेलका च्यानलहरूमा हामीले आफ्ना खेलाडीलाई देख्न पायौँ। पूर्ण व्यावसायिक क्यामराम्यानहरूले खिचेका खेलहरू हेर्न पायौँ। विश्वका चर्चित पूर्वक्रिकेटरहरूका कमेन्ट्रीमा नेपालीको खेलका बारे विश्लेषणहरू सुन्न पायौँ। विश्वस्तरका अम्पायरहरूले हाम्रो खेलको अम्पायरिङ्ग  गरेको दृश्यले आँखा मात्र होइन, हाम्रो मनलाई पनि शीतलता प्रदान गर्यो। यी सब कुरा केही वर्षअगाडिसम्म हाम्रा लागि सपना मात्र थिए। आज वास्तविकता बनेको छ। यत्रो ठूलो प्रतिस्पर्धाबाट हामीले निकै ठूलो अनुभव बटुल्न पाएका छौँ। हार र जितभन्दा ठूलो कुरा यही हो।

हाम्रा अधिकांश बानी, बेहोरा र संस्कारहरू छिमेकी मुलुकबाट प्रभावित हुने गरेका छन्। हाम्रा सिनेमा, साहित्य, राजनीति, पत्रकारतिा र तीसँग सम्बन्धित आचरणहरूमा उताको टड्कारो प्रभाव देखिने गर्छ। क्रिकेटको कुरामा उताको कुरा गरनिसक्नु छ र हरेक जितमा खेलाडीलाई भगवान् बनाइन्छ। कतिसम्म भने ब्रह्मा, विष्णु र महेश्वरको अनुहारमा खेलाडीहरूको फोटो टाँसेर प्रचारप्रसार गरिन्छ। अनि, हरेक हारमा तिनै भगवान् खलनायकमा परिणत हुन्छन्। भजन गाउँदा गाउँदै कुन बेला उनीहरूको सत्तोसराप सुरु हुन्छ, थाहै पाइँदैन। तर, सबै कुरामा उताबाट प्रभावित हामीले खेलमा यो नकारात्मक कुराचाहिँ सिकेनौँ। बंगलादेशसँग हारे पनि सबै दर्शकले एककण्ठले खेलाडीलाई साधुवाद दिए, भोलिका लागि हौस्याए। यो सकारात्मक आचरण हामीले सधैँका लागि कायम राख्न सक्नुपर्छ।

अब मूल कुरो भनेको यसभन्दा अघि कसरी बढ्ने भन्ने हो। बीउ रोपिएको छ। आवश्यकता त्यसलाई उचित वातावरण दिने, मलजल गर्ने र जोगाउने हो। अनुत्पादक र प्रत्युत्पादक काममा हामीले कहाँ र कति खर्च गरसिकेका छौँ भन्ने एकपटक पनि सोचेका छैनौँ। हरेक राजनीतिका व्यापारीले आफू सरकारमा हुँदा यस्ता नोटका बाढीहरू कति बगाए कति। तर, सिंगो देशलाई गर्व दिन सक्ने प्रमाणित भएको क्रिकेटका लागि कुनै ठोस काम वा लगानी भएको छैन। अझै केही बिग्रेको छैन। यो सही समय हो। यसमा लगानी गरेर हेरौँ, ठूलै फल पाउनेछ देशले। हुन त रंगशाला बनाउन प्राथमिकता दिने कुरा बोलिसकिएको छ। तर, एउटा भत्केको बाटो र पुल बनाउन वर्षौं लगाउनेहरूले अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको रंगशाला कहिले बनाउलान् भन्ने कुरामा शंका छ।

खेलाडीहरूलाई अर्को चरणमा पुगे मात्र राष्ट्रनायक घोषणा गर्ने कुरा गरेर हाम्रा एक मन्त्री हाँसोका पात्र बन्न पुगेका छन्। मन्त्रीज्यूलाई थाहा नभएका धेरै कुरामध्ये एउटा के हो भने यी खेलाडीले सारा नेपालीको मनमा स्थान बनाइसकेका छन्। उनीहरूलाई हामीले राष्ट्रनायक मानिसकेका छौँ। आममानिसका आँखामा कुनै इज्जत बाँकी नरहेका, बोलीको कुनै भर नभएका र डुङडुङ्ती गनाइसकेका राजनीतिका व्यापारीहरूले त्यसका लागि कुनै सर्त राख्नु आवश्यक छैन। यस्ता सस्ता र हावादारी कुरा गर्नुको साटो क्रिकेटको विकासका लागि साँच्चै केही काम गििरदए उनीहरूका पुराना पापहरू केही मात्रामा भए पनि पखालिएलान् ।

Read More

हारभित्रको जीत

यसपटकको टी ट्वेण्टी विश्वकप क्रिकेट प्रतियोगिताबाट नेपाली क्रिकेटको नयाँ युगको सुरुवात भएको मान्नुपर्छ । नेपाली क्रिकेट टोली विश्वकपका लागि छनौट हुनु आफैमा नै एउटा उपलव्धि थियो । त्यसैबेला देखि सारा नेपाली बंगलादेशमा हुने खेलका लागि उत्साहित भएर कुर्न थालिसकेका थिए । त्यस हिसाबले काउण्टडाउन त त्यही बेला नै शुरु भएको हो । हामी राम्रो प्रदर्शनका लागि आशावादी थियौं । तर साथसाथै अनुभव र सुविधाको तुलनै हुन नसक्ने देशहरुका विरुद्ध हामी चमत्कार गर्न सक्दैनौं भन्ने कुरामा पनि मानसिक रुपले तयार नै थियौं । आखिर जे हुनु थियो, त्यो नै भयो । बंगलादेशसंगको खेलमा हामी पराजित भयौं । अफगानिस्तानसंगको हाम्रो खेल र बंगलादेशसंग हंगकंगको खेलमा चमत्कार नहुने हो भने हामी यसपटक यो भन्दा अघि बढ्ने सम्भावना छैन भने पनि हुन्छ । तर हरेक कालो बादलमा चाँदीको घेरा हुन्छ भन्ने शास्वत भनाइ छ । यो कुरा यहाँ पनि प्रमाणित हुन्छ ।

Read More

ध्वनि र कोलाहल

१२७ 

आँखा र कानले, यो हाम्रो मुखले के के गर्ने हो ?

यी सब सिकौँ, हामीले सिकौँ आज हामीले ।

स्कुले जीवनभर हरेक बिहान लामबद्ध भएर गाउने गरेको प्रार्थना अहिले पनि मुखाग्र छ। संस्थापक प्रिन्सिपल सत्यनारायणबहादुर श्रेष्ठले आफैँले लेख्नुभएको त्यो रचना हामी तन्मयका साथ थपडी बजाइबजाइ भट्याउँथ्यौँ। हामीलाई त्यतिबेला एउटा नियमजस्तो मात्रै थियो। हुन त अहिले पनि त्यसका एकएक पंक्ति हामी खररर भन्न सक्छौँ तर त्यसको अर्थ खोज्ने बेला पनि थिएन, चाहना पनि थिएन। त्यसमा आँखा, कान र मुख हामीलाई प्रकृतिले किन दिएको हो भन्ने कुराको शिक्षा हुन्थ्यो। गीतले भन्थ्यो, यो संसारमा हेर्न, बोल्न, सुन्न र गर्नका लागि राम्रा नराम्रा दुवैथरी कुरा प्रशस्तै छन्। तर, हाम्रा आँखाले तिनबाट छानेर राम्रा राम्रा कुरा मात्र देख्नुपर्छ, हाम्रा कानहरूले राम्रा कुरा मात्र सुन्नुपर्छ, मुखले सुमधुर बोली मात्रै बोल्नुपर्छ।

आदर्श विद्या मन्दिरमा नपढेका अरूलाई पनि त्यस्तै कुराहरू कुनै न कुनै रूपमा कसैले न कसैले कहीँ न कहीँ सिकाए होलान्। तर, हरेक बिहान एकोहोरो रटेका र सबैले सुनेका ती कुराहरू हामी पछि जब व्यावहारकि जीवनमा प्रवेश गर्छौं, कता पुग्छन्, कहाँ हराउँछन्, स्मृतिका पानाहरूबाट मसीले लेखेका पानाबाट रंग उडेको जसरी बिलाउँछन्, धमिलो हुन्छन्।

अघिल्लो साता अमेरकिी दूतावासको निमन्त्रणामा ओस्कारका लागि छानिएकी एक जना सिनेमा निर्देशकसँग एक दिन छलफल गर्ने साइत जुरेको थियो। आइरनि टेलर ब्रोड्स्की नामकी ती सिनेकर्मीको विधा वृत्तचित्र थियो। संसारका विभिन्न भागमा विविध विषयवस्तुमाथि मार्मिक वृत्तचित्र बनाइसकेकी आइरनिले त्यस बेला आफ्नो हेयर एन्ड नाउ भन्ने एउटा चर्चित र पुरस्कृत कृतिको केही अंश हेर्ने अवसर प्रदान गरेकी थिइन्। त्यो वृत्तचित्र उनका लागि पनि विशेष महत्त्वको थियो किनभने त्यससँग उनी आफैँ व्यक्तिगत रूपमा गाँसिएकी थिइन्। मानवीय भावनाले हुन त कुनै पनि सर्जक आफ्नो विषय र त्यसका पात्रहरूसँग गाँसिएकै हुन्छ। त्यति भएन भने उसले त्यसमा न्याय गर्न सक्दैन।

उनको वृत्तचित्र अरूभन्दा कति फरक रहेछ भने यो उनले आफ्नै बाबु र आमामाथि बनाएकी थिइन्। उनका आमा र बाबु दुवै जन्मदेखि नै कान सुन्दैनथे। तरंग र ओठ चलेका आधारमा बोलीचाली सिकाउने विशेष विद्यालयमा उनीहरू सँगै पढ्थे। त्यही क्रममा भएको मित्रता पछि वैवाहिक सम्बन्धमा परणति भएको रहेछ। आफ्ना तीन सन्तानलाई हुर्काउने बेलासम्म उनीहरू आफ्नो सुन्ने शक्तिको अभावलाई जितेर अरू साधारण मानिसहरूसरह जीवनसँग अभ्यस्त भइसकेका हुन्छन्। ध्यान दिएर सुन्यो भने बुझ्न सक्ने कुरा गर्न सक्छन् उनीहरू। तर पनि अचानक ६५ वर्षको उमेरमा उनीहरू आफ्नो मौनताको संसारबाट बाहिर निस्केर सुन्ने बन्नका लागि ’कोक्लियर इम्प्लान्ट’ भनिने जटिल र डरलाग्दो शल्यचिकित्सा गर्ने निर्णय गर्छन्। उनीहरू संगीत सुन्न चाहन्छन्, फोनमा कुरा गर्न चाहन्छन्, आफ्ना सन्तानको स्वर कस्तो छ भनेर सुन्न चाहन्छन्। तर, दुवैको शल्यचिकित्सा सफल हुन्छ भन्ने कुनै आश्वासन छैन। उनीहरूले लामो जीवन हरेक कुरा एकसाथ गरेर बिताएका छन्, उस्तै भएर बिताएका छन्। अब यो शल्यचिकित्साले उनीहरूमध्ये एक जनालाई पनि अर्को भन्दा फरक बनाइदियो भने त्यसले उनीहरूको जीवनमा, सम्बन्धमा कस्तो फरक पार्ला? यसैको सेरोफेरोमा आइरनिले बनाएको वृत्तचित्रले सतहमा देखिनेभन्दा गहिरा प्रश्नहरू उठाएजस्तो मलाई भान भयो।

कुनै मानिसले ६५ वर्षसम्म मौनता अनुभव गरेर अचानक संसारका विभिन्न ध्वनि सुन्दा कस्तो होला? उसले पढेको ध्वनिको परभिाषा र आजको संसारको कोलाहलमा उस्तै होला त? के उसले ती दुईमा सामञ्जस्यता पाउन सक्छ? किनभने, १०र११ दिन शिवपुरीको डाँडामा विपस्यना गरेर आएकाहरू भन्ने गर्छन्, एकैपटक सहरको कोलाहलमा आउँदा त आफूलाई अभ्यस्त बनाउनै

गाह्रो हुन्छ।

ध्वनि एक शब्द भए पनि केलाएर हेर्ने हो भने आजको संसारमा त्यसका कति रूप छन् भनेर सम्झन  गाह्रो हुन्छ। हामीले स्कुलमा गरेको प्रार्थना र बाल्यकालमा पाएको पाठलाई व्यवहारमा लागू नै गर्ने हो भने पनि, म राम्रो कुरा मात्र सुन्न चाहन्छु भन्ने हो भने पनि के अरूले हामीलाई त्यसो गर्न दिन्छन्? सबैले राम्रै राम्रो मात्र नबोलेसम्म कसैको पनि नराम्रो नसुन्ने चाहना कसरी पूरा हुन सक्छ?

आइरनिका बाबुआमाको आफ्नो निर्णयलाई सम्मान गरे पनि मैले आफूलाई उनीहरूको ठाउँमा राखेर सोच्दा मलाई त्यसमाथि प्रश्न उठाउन मन लाग्यो। म त्यहाँ भएको भए र कसैले मलाई त्यो शल्यचिकित्सा गर्न भनेको भए म गर्थें होला? आफन्तको स्वर, मधुरो संगीत, चराको चिरबिर, पातमा हावाको स्पर्श, मधुरो संगीतका ध्वनिका साथसाथै श्रवणशक्तिले मलाई प्याकेज डिलमा अरू धेरै कोलाहल पनि दिन्थ्यो। के म ती सबै सहन सक्थेँ होला? मलाई मौनतासँग अभ्यस्त भइसकेपछिको कोलाहलको आवश्यकता हुन्थ्यो होला त ?

Read More

अथाह पाठशाला

बायाँ फन्को १२६

संसारमा ज्ञानको भण्डार एउटा यस्तो कुरा हो, जसको भेउ पाउन कसैले सक्दैन । कति विषय र विधाका कति ज्ञान आर्जन गर्न सकिन्छ भन्ने कुराको कुनै सीमा नै छैन । कुनै पनि मानिसले एउटा जुनिमा बटुल्न सक्ने भन्दा कता हाो कता बढी थाहा पाउन सकिने, सिक्न र जान्न सकिने कुराहरुले भरिएको छ ज्ञानको भण्डार । त्यसैले बेलाबेला आफूलाई सबै कुराको वा धेरै कुराको ज्ञान भएको गर्व गर्ने मानिसहरु भेट्दा मलाई खित्का छोडेर हाँस्न मन लाग्छ । 

त्यसमाथि पनि अझ ज्ञान के हो र सूचना के हो भनेर खुट्याउने तिर सोच्न थाल्यो भने त त्यो झनै बढी अथाह हुन पुग्छ । सीमित समयमा धेरै जसो हामी निश्चित विधा वा विषयका सूचना तथा जानकारीहरु आफ्नो मगजमा कोचेर त्यसलाई ज्ञान वा विद्याको भ्रममा स्वीकार गरिरहेका हुन्छौं । जन्मेर केही थाहा नपाउने बेलादेखि नै चलिआएका र अरुले प्रयोग गरिसकेका कुराहरुसंग अभ्यस्त हुन थाल्छ मानिस । हुर्केर होश आएको बेला देखि त बाबु, आमा, अभिभावक र शिक्षकहरुले सिकाएका कुराहरुलाई ध्रुव सत्य मानेर हामी हुर्किन थाल्छौं । हामी सहज रुपमा ती कुराहरुलाई स्वीकार गर्छौं र संधै जसो अरुले निर्देशित गरेका र सिकाएका कुराहरुलाई सहज रुपमा ग्रहण गर्छौं । प्रश्न वा प्रतिप्रश्न त गर्दैनौं । हामीलाई जे इतिहास भनेर पढाइन्छ, हाम्रा लागि त्यही नै इतिहास हुन्छ । जुन हिसाबको फर्मूला हामीलाई घोकाइन्छ, हामी त्यही तरीका लगाएर समाधानहरु गर्न थाल्छौं । कुनै पनि कुरालाई तपाईहामी कुन ठाउँमा बसेर हेर्छौं भन्ने कुराले त्यसको फरक आयाम वा अर्थ लगाउन सक्छ । त्यसैले वोध भएको ज्ञान बाहेक अरु सबै कुरा विवादास्पद हुन सक्छन् र केही पनि हकाट्य कहाँ हुन्छ र ? त्यसो भन्दैमा हामीलाई सिकाइने सबै कुरा असत्य हुन्छन् भन्ने मेरो आशय हैन । तर सत्य भनिएको कुरा नै सत्य नहुन सक्छ र त्यसका अरु पाटाहरु पनि होलान् भनेर खोज्न हामीलाई जिन्दगीले कहिले पनि समय दिंदैन । त्यसैले कुनै पनि कुरा अन्य अर्थ र रुपमा प्रमाणित नहुन्जेल सम्म सत्यको रुपमा मान पाएर बसिरहन्छ । पृथ्वी गोलो छ भन्ने दह्रोसंग प्रमाणित नहुन्जेल मान्छेहरु यसलाई च्याप्टो नै मानेर बस्थे र त्यो बेलाको लागि सत्य त्यही थियो । यही हरेक कुरामा लागू हुन्छ ।

त्यसैले होला बेलाबेलामा कोही मानिसले जब पढ्नै पर्ने किताब कुन हो भनेर मसंग सल्लाह माग्छन्, म अप्ठ्यारोमा पर्छु । एक त भन्नासाथ त्यस्तो पढ्नै पर्ने किताबको नाम सम्झिन सकिंदैन, सम्झे पनि कतिवटाको सम्झिनु ? जतिवटाको सम्झे पनि के आधारमा तिनलाई पढ्नै पर्ने किताब भनेर भन्नु ? आफूले पढेका बाहेक संसारमा अरु कति किताब होलान् ? तिनको तुलनामा मैले पढेर गज्जब छ भनेको किताबको कुनै औकातै नहोला । एक त आफैले कुनै बेला पढेर राम्रो लागेको कतिपय किताब पछि फेरि पढ्दा वा सम्झिँदा आफैलाई वैराग लाग्न पनि सक्छ । कुनबेला कुन मनस्थितिमा पढ्दा मन परेको कुरा पछि मन नपर्न सक्छ । मानिसको रुचि भन्ने कुरा पनि समय र उसको मानसिक परिपक्वतासंगै परिवर्तन भैरहन्छ । अनि हरेक मानिसको आआफ्नै रुचि हुन्छन् । सबै मानिसलाई एउटै कुरा मन पर्ने वा नपर्ने हुँदैन । मलाई भित्रसम्म छोएको कुराले तपाईंलाई फिटिक्कै असर नगर्न पनि सक्छ । तर त्यसको अर्थ मेरो रुचि राम्रो, तपाईको नराम्रो भन्ने त हैन । 

पुस्तकको कुरा मात्र हैन, सिनेमा र सङ्गीतको कुरामा पनि यस्तै हुन्छ । हेर्नै पर्ने सिनेमा कुनकुन हो वा सुन्नै पर्ने गीत सङ्गीत कुन हो भनेर कसैले सोध्यो भने त्यसको उत्तर दिन मलाई चाहिँ असाध्यै गाह्रो लाग्छ । संसारमा यति धेरै राम्रा पुस्तकहरु लेखिएका छन्, सिनेमाहरु बनेका छन्, सङ्गीतहरु सिर्जना भएका छन्, कुनै एक मानिसले ती सबै पढ्न, हेर्न वा सुन्न कहाँ भ्याउँछ र ? तसर्थ साधारणतया हरेक मानिसले आफ्नो रुचि, मानसिकता र परिपक्वताको आधारमा तिनबाट छानिएका कुराहरु मात्र हेर्छ, सुन्छ, पढ्छ । केही मानिसहरु विस्तृत रुचि भएका हुन सक्छन् जसले पाए जति र भ्याए जति फरक विधाका सिर्जनाहरु ग्रहण गर्न खोज्छन् । तर त्यति हुँदाहुँदै पनि जतिसुकै धेरै अध्ययन गर्ने मान्छेले समेत नाम नसुनेका, नपढेका वा नसुनेका कुराहरु संसारमा हुन्छन् । 

कोही मानिसहरुको उदेक लाग्दो बानी हुन्छ । आफ्नो रुचि अरुलाई लाद्न खोज्ने । त्यस्ता मानिसहरुसंग सभासमारोहमा भेटघाट हुँदा यदि तपाईले उसलाई राम्रो लागेको कुरा हेरेको, पढेको वा सुनेको छैन भन्नु भयो भने उसले तपाईंलाई मंगलग्रहबाट आएको जीवलाई हेरे जसरी हेर्छ । उसले फटाफट चारपाँचवटा पुस्तक, गीत वा सिनेमाको नाम लिंदा यदि कुनै पनि तपाईंका रुचिका कुरा हैनन् र अनभिज्ञ हुनुहुन्छ भने, उसले तपाईंलाई मूर्ख ठान्छ । यस्ता मानिसहरुले के बिर्सन्छन् भने, आफ्नो भन्दा फरक रुचि भएका मानिसहरुसंग पनि आफूलाई थाहा नभएका सूचना हुन सक्छन्, ज्ञान हुन सक्छन्, अनुभव हुन सक्छन् । मानिसहरुलाई पढाइ वा अध्ययनको एउटा निश्चित सीमारेखासम्म पुगेपछि आफूमाथि गर्व लाग्यो भने त्यो उसको सिक्ने अन्तिम समय हो । 

हरेक बिहान, हरेक दिन, हरेक भेटघाट, हरेक भ्रमण एउटा अथाह पाठशाला हो । सिक्ने र जान्ने क्रम कहिले पनि रोकिंदैन र यो कहिले पनि सकिंदैन । तपाइंहामी जहाँ, जुनबेला र जोसंग पनि केही न केही सिक्न सक्छौं । हामी बाँचुन्जेल यो क्रम रोकिंदैन । त्यसैले ज्ञानको अथाहपनाको अगाडि हामी जहिले पनि एउटा शून्य नै रहन्छौं । यदि कसैले आफूलाई सबै कुरा थाहा भएको भ्रम पाल्छ भने त्यो भन्दा ठूलो मूर्ख चाहिँ संसारमा अरु कोही पनि हुँदैन ।  

Read More